Σεξουαλική Επιθυμία

Για να ξεκινήσει η σεξουαλική λειτουργία στον άντρα, είναι απαραίτητο να υπάρχει σεξουαλική επιθυμία. Συνήθως, η σεξουαλική επιθυμία του άντρα γίνεται αντιληπτή ως ορμή και συνοδεύεται από σεξουαλικές σκέψεις και φαντασιώσεις. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η σεξουαλική λειτουργία μπορεί να πυροδοτηθεί, χωρίς να προϋπάρχει απαραίτητα η σεξουαλική ορμή, αρκεί να υπάρχει η πρόθεση του άντρα να αφεθεί στα σεξουαλικά ερεθίσματα, προκειμένου να ευχαριστηθεί. Το ότι οι άντρες έχουν πάντα επιθυμία είναι σαφέστατα ένας μύθος. Χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, άγχος και συμπτώματα κατάθλιψης, δυσάρεστες προηγούμενες σεξουαλικές εμπειρίες ή ακόμη αίσθημα κόπωσης είναι συχνοί παράγοντες που αναστέλλουν τη σεξουαλική επιθυμία.

Ερεθίσματα

Ωστόσο, δεν αρκεί μόνο η επιθυμία, για να πυροδοτηθεί η σεξουαλική λειτουργία, διότι εξίσου σημαντικά είναι και τα σεξουαλικά ερεθίσματα. Τα ερεθίσματα που ο εγκέφαλος μπορεί να αξιολογήσει ως σεξουαλικά προέρχονται από όλες τις αισθήσεις, όραση, ακοή, όσφρηση, αφή και γεύση, καθώς και από τις σκέψεις. Ο εγκέφαλος αποφασίζει αν τα ερεθίσματα είναι σεξουαλικά, χρησιμοποιώντας τη μνήμη, τους συνειρμούς και λαμβάνοντας υπόψιν τις συνθήκες. Φαίνεται, δηλαδή, πως δεν αρκεί η εικόνα ενός γυμνού γυναικείου κορμιού, για να πυροδοτηθεί η σεξουαλική λειτουργία, αλλά πρέπει ο εγκέφαλος να το συσχετίσει με σεξουαλική ευχαρίστηση, με ευχάριστες εμπειρίες και να βρίσκεται σε πλαίσιο που επιτρέπει την σεξουαλική έκφραση (π.χ. τόπος, χρόνος). Χαρακτηριστικό παράδειγμα δυσμενών συνθηκών είναι το επιβεβλημένο σεξ με σκοπό τη σύλληψη. Είναι οι συνθήκες κατά τις οποίες τα ερωτικά παιχνίδια αντικαθίστανται από θερμόμετρα και τεστ ωορρηξίας, ενώ η ερωτική πρωτοβουλία γίνεται καταναγκασμός και επιταγή του ημερολόγιου.

Συνθήκες

Οι κατάλληλες συνθήκες είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Οι πιο κλασικές «κακές» συνθήκες που δυσχεραίνουν την επίτευξη στύσης είναι: α) Η παρουσία τρίτων προσώπων σε διπλανό δωμάτιο, π.χ. των παιδιών, δημιουργεί φόβο στους γονείς να μην «εκτεθούν» στα παιδιά τους. Β) το επιβεβλημένο σεξ συγκεκριμένη ημέρα, ίσως και ώρα. Συνηθισμένο παράδειγμα η προσπάθεια για τεκνοποίηση. Ο άνδρας δεν έχει πάντα διάθεση, ιδιαίτερα όταν η σύντροφος, χωρίς να έχει και η ίδια ερωτική διάθεση, απαιτεί σεξουαλική επαφή τις γόνιμες ημέρες του κύκλου. Γ) Σεξουαλικές επαφές με περιορισμό χρόνου και σε χώρο που δεν εξασφαλίζει ιδιωτικότητα, π.χ. σε εξωτερικούς χώρους. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν εξασφαλίζεται η απαιτούμενη συναισθηματική εγγύτητα, ενώ πολλά είναι τα ερεθίσματα διάσπασης της προσοχής λόγω του φόβου μη γίνουν αντιληπτοί. Όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε αδυναμία επίτευξης ή και διατήρησης της στύσης, της λεγόμενης ευκαιριακής αποτυχίας. Τέτοιες εμπειρίες προκαλούν άγχος επίδοσης στον άνδρα.

Απουσία στρες κατά την επαφή

Το πιο συχνό από τα ψυχογενή αίτια της στυτικής δυσλειτουργίας είναι το άγχος επίδοσης. Με τον όρο αυτό, αναφερόμαστε στο άγχος που δημιουργείται την ώρα της σεξουαλικής επαφής. Στην περίπτωση αυτή, ο άντρας αγχώνεται για το αν θα επιτύχει ικανοποιητική στύση, για το αν θα ικανοποιηθεί η σύντροφός του, για το τι θα σκεφτεί η σύντροφος για εκείνον (π.χ. μέγεθος πέους, ποιότητα στύσης, αξιολόγηση ως εραστή), παρόλο που τέτοιες σκέψεις δεν είναι συνήθεις από τις γυναίκες. Οι σκέψεις αυτές αφενός μεν είναι δυσάρεστες, αφετέρου δε αποσπούν την προσοχή από το σεξουαλικό ερέθισμα, με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η σεξουαλική διέγερση που απαιτείται, για να δημιουργηθεί ή να διατηρηθεί η στύση. Τέτοιες εμπειρίες προκαλούν άγχος επίδοσης στον άνδρα και εύκολα τον οδηγούν σε ένα φαύλο κύκλο αποτυχιών και σε ψυχογενή στυτική δυσλειτουργία.

Ανατομία Πέους

Υπάρχουν Ουρολογικές παθήσεις που δυσχεραίνουν τη σεξουαλική επαφή για ανατομικούς λόγους. Η φίμωση είναι κλασική αιτία, όπου στην προσπάθεια να τραβηχτεί το δέρμα του πέους προς τα πίσω και να αποκαλυφθεί η βάλανος (κεφάλι) προκαλείται πόνος ή σε κάποιες περιπτώσεις είναι αδύνατο να γίνει λόγω ουλής στο δέρμα του πέους (πόσθη). Η αποκατάσταση του προβλήματος γίνεται είτε με λύση των συμφύσεων στα παιδιά, είτε με περιτομή, τη χειρουργική επέμβαση που γίνεται με τοπική αναισθησία και αφαιρείται το τελικό τμήμα του δέρματος του πέους (ακροποσθία). Οι κάμψεις του πέους, είτε είναι συγγενείς (δηλαδή ένας άνδρας γεννήθηκε έτσι), είτε όχι π.χ. μπορεί να οφείλονται στη νόσο του Peyronie (συνήθως μετά από τραυματισμό κατά την επαφή που σπάνια γίνεται αντιληπτός την ώρα εκείνη αλλά μήνες μετά όταν αρχίζει η κλίση με πόνο κατά τη στύση), το πέος έχει κλίση που μπορεί να ξεπεράσει και τις 90 μοίρες. Οι κλίσεις πάνω από 30 μοίρες συνήθως δυσχεραίνουν την επαφή και χρειάζεται χειρουργική αποκατάσταση με ειδικές τεχνικές ανάλογα με την περίπτωση.

Οι ορμόνες

Η τεστοστερόνη είναι το κύριο ανδρογόνο που ευθύνεται για την ερωτική επιθυμία και τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του άνδρα (τριχοφυΐα, ανάπτυξη γεννητικών οργάνων, χροιά φωνής, κατανομή λίπους, κ.α.). Επίσης παίζει ρόλο και στη στύση, μόνο όμως όταν τα επίπεδά της είναι παθολογικά. Η έλλειψή της σπάνια παρουσιάζεται στην παιδική ηλικία (πρωτοπαθής υπογοναδισμός), ενώ είναι συχνή σε άνδρες μετά την 5η δεκαετία (υπογοναδισμός όψιμης έναρξης). Η αντιμετώπιση και στις 2 περιπτώσεις έγκειται στη χορήγηση τεστοστερόνης, η οποία πρέπει πάντα να γίνεται με ένδειξη ειδικού ιατρού (π.χ. λήψη σε άνδρες με φυσιολογικά επίπεδα οδηγεί σταδιακά σε ατροφία των όρχεων και υπογονιμότητα). Η αύξηση της προλακτίνης συνδέεται άμεσα με μείωση της ερωτικής ορμής και δευτερογενώς με στυτική δυσλειτουργία. Οφείλεται είτε σε υπερέκκριση, είτε σε παρουσία καλοήθους όγκου της υπόφυσης (προλακτίνωμα). Η αντιμετώπιση στην πρώτη περίπτωση είναι φαρμακευτική, ενώ στη δεύτερη και χειρουργική. Τέλος, οι παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα συνδέονται τόσο με στυτική δυσλειτουργία, όσο και με πρόωρη εκσπερμάτιση (ιδιαίτερα ο υπερθυρεοειδισμός).

Τα νεύρα της στύσης

Είναι προφανές ότι για την επίτευξη της στύσης χρειάζεται ένα ανατομικά άρτιο και λειτουργικά ικανό νευρικό σύστημα. Τόσο ο εγκέφαλος που διαχειρίζεται τα σεξουαλικά ερεθίσματα και στέλνει τα αρχικά μηνύματα, όσο και ο νωτιαίος μυελός (με δύο κέντρα στο ύψος του 4ου-6ου οσφυϊκών σπονδύλων, καθώς και των 2ου-4ου ιερών σπονδύλων) καθορίζουν τη στυτική λειτουργία του άνδρα. Άρα, οποιαδήποτε βλάβη στον εγκέφαλο ή στο νωτιαίο μυελό μπορεί να έχουν επιπτώσεις στη στύση (και στην ούρηση / αφόδευση). Επίσης, τα περιφερικά νεύρα παίζουν κρίσιμο ρόλο, αφού αυτά μεταφέρουν το μήνυμα για στύση από τα νωτιαία κέντρα στο πέος. Έτσι, η περιφερική νευροπάθεια έχει αρνητικές επιπτώσεις στη στύση, όπως επίσης και οι χειρουργικές επεμβάσεις (π.χ. ριζική προστατεκτομή για καρκίνο του προστάτη) που τραυματίζουν τα σηραγγώδη νεύρα, τα νεύρα δηλαδή που καταλήγουν μέσα στα σηραγγώδη σώματα και δίνουν το έναυσμα της χαλάρωσής τους ώστε να γεμίσουν με αίμα και να προκληθεί στύση.

Τα αγγεία του πέους

Η στύση είναι ένα αγγειακό φαινόμενο. Τα δύο σηραγγώδη σώματα, οι 2 κύλινδροι δηλαδή που γεμίζουν με αίμα για να επιτευχθεί στύση, έχουν στο κέντρο τους από μια αρτηρία που διακλαδίζεται σε πολλές μικρές αρτηρίες, τις ελικοειδείς αρτηρίες. Όταν ένα νευρικό ερέθισμα φτάσει στο πέος, οι αρτηρίες διαστέλλονται και αυξάνει η ροή αίματος μέσα από τις ελικοειδείς αρτηρίες στα σηραγγώδη σώματα. Έτσι, αυξάνεται η πίεση μέσα στα σηραγγώδη που πιέζουν το φλεβικό δίκτυο που τα περιβάλλει. Με την πίεση αυτή το φλεβικό δίκτυο κλείνει, και η αύξηση της πίεσης γίνεται ακόμη μεγαλύτερη, προκαλώντας σκληρή στύση. Τα γνωστά αίτια που φράσσουν τις αρτηρίες, – ότι είναι κακό για την καρδιά, είναι κακό και για τη στύση-, είναι αυτά που προκαλούν στένωση/απόφραξη πρώτα στις μικρές ελικοειδείς αρτηρίες και μετά στις μεγαλύτερες σηραγγώδεις αρτηρίες. Έτσι τα σηραγγώδη σώματα καταστρέφονται σιγά-σιγά από την ισχαιμία και δε μπορούν να πιέζουν το φλεβικό δίκτυο, Έτσι, το περιορισμένο αίμα που φτάνει στα σηραγγώδη διαφεύγει μέσω του φλεβικού δικτύου (δυσλειτουργία του μηχανισμού φλεβικής σύγκλεισης).

Η στύση είναι το βαρόμετρο της υγείας της καρδιάς

Η στύση αποτελεί το βαρόμετρο της καρδιακής λειτουργίας. Μελέτες έχουν δείξει ότι 1 στους 5 άντρες με αγγειακή στυτική δυσλειτουργία έχουν σιωπηλή καρδιαγγειακή νόσο (χωρίς συμπτώματα) και μέσα στα επόμενα 3 χρόνια θα υποστούν ένα καρδιακό επεισόδιο. Στους ασθενείς που υπέστησαν έμφραγμα μυοκαρδίου, διαπιστώθηκε ότι 2/3 είχαν πρόβλημα στύσης, αλλά μόλις 1/3 είχαν συμβουλευτεί Ουρολόγο για τη στυτική δυσλειτουργία. Αξιοσημείωτο είναι πως η αγγειακή στυτική δυσλειτουργία «χτυπά» 3 χρόνια νωρίτερα, προειδοποιώντας για το πρόβλημα της καρδιάς που έρχεται!

Κατάθλιψη

Οι τρεις αυτές παθήσεις είναι γνωστό ότι σχετίζονται. Ένας άνδρας με πρόβλημα στύσης έχει πολλές πιθανότητες να παρουσιάσει δυσθυμία ή κατάθλιψη. Η κατάθλιψη αυξάνει τις πιθανότητες για καρδιαγγειακό επεισόδιο. Από την άλλη, η κατάθλιψη –και τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα- είναι γνωστό αίτιο στυτικής δυσλειτουργίας. Τέλος, τα καρδιαγγειακά νοσήματα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη στύση, ενώ συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη που επιβαρύνεται και από την αδυναμία επίτευξης στύσης. Ένας φαύλος κύκλος με θνητότητα!

Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης

Είναι γνωστή η σχέση της παχυσαρκίας με το μεταβολικό σύνδρομο αρχικά και το σακχαρώδη διαβήτη μετέπειτα. Το μεταβολικό σύνδρομο είναι ένα σύνολο μεταβολικών διαταραχών που οδηγούν αναπόφευκτα στην αθηρωμάτωση και στην καρδιαγγειακή νόσο. Σε αυτές περιλαμβάνονται η παχυσαρκία, η δυσλιπιδαιμία, η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης. Κοινός παρονομαστής των διαταραχών αυτών είναι η παρουσία αντίστασης των περιφερικών ιστών (και κυρίως του μυϊκού ιστού) στη δράση της ινσουλίνης. Το μεταβολικό σύνδρομο και πολύ περισσότερο ο σακχαρώδης διαβήτης προκαλούν προβλήματα στη στύση. Πάνω από 40% των διαβητικών θα παρουσιάσουν πρόβλημα, ενώ 10 χρόνια με σάκχαρο αρκούν για να προκαλέσουν σοβαρό πρόβλημα στη στύση. Αυτά βέβαια, όταν ο άνδρας αμελήσει το πρόβλημα γιατί και εδώ η πρόληψη σώζει τις στύσεις.

Φάρμακα, Ακτινοβολία, Χειρουργικές Επεμβάσεις

Πολλές κατηγορίες φαρμάκων έχουν ως ανεπιθύμητη ενέργεια τη στυτική δυσλειτουργία. Κύριες κατηγορίες είναι τα διουρητικά, πολλά αντιυπερτασικά (όπως οι β-ανταγωνιστές), τα αντικαταθλιπτικά (αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης) και τα αντιψυχωσικά. Επίσης, οι εξαρτησιογόνες ουσίες έχουν αρνητικές επιπτώσεις, στη χρόνια χρήση. Τέλος, οι χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή της πυέλου από όπου παίρνουν αγγεία και νεύρα του πέους έχουν επίσης ως συνέπεια τη στυτική δυσλειτουργία. Ιδιαίτερα η πιο συχνή από αυτές, η ριζική προστατεκτομή για καρκίνο προστάτη συνοδεύεται σε μεγάλα ποσοστά από προβλήματα στη στύση, ανεξάρτητα από τη χειρουργική μέθοδο με την οποία γίνεται (ανοικτή, λαπαροσκοπική, ρομποτική).

Ψυχογενή ή οργανικά αίτια

Τα οργανικά αίτια της στυτικής δυσλειτουργίας απορρέουν από συστηματικές παθήσεις που κυρίως προσβάλλουν τα αγγεία, όπως υψηλή χοληστερίνη και λιπίδια, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, καρδιαγγειακά νοσήματα. Λογικό είναι λοιπόν να είναι σπάνια σε ηλικίες κάτω των 50 ετών. Αντίθετα, τα ψυχογενή αίτια, όπως το άγχος επίδοσης που συνδέεται με έναρξη της σχέσης, χρήση προφυλακτικού, ενοχές/αναστολές, σωματική κόπωση κ.α. είναι το κλασικό αίτιο στους νέους. Επιπρόσθετα, σημαντικά κοινωνικά προβλήματα, όπως η ανεργία που κτυπά ιδιαίτερα τους νέους έχει βρεθεί ότι αυξάνει τις πιθανότητες για προβλήματα της στύσης κατά 4 φορές.

Τρόπος Ζωής

Μελέτες σε άντρες με σωματικό βάρος πάνω από το φυσιολογικό και μέτρια στυτική δυσλειτουργία έχουν δείξει πως η απώλεια 10% του σωματικού βάρους με μεσογειακή διατροφή και άσκηση μπορεί να λύσει το πρόβλημα, να επανέλθει δηλαδή η ποιότητα της στύσης στα φυσιολογικά. Επίσης, το κάπνισμα βλάπτει και τα αγγεία του πέους και ευθύνεται για στυτική δυσλειτουργία. Η διακοπή του καπνίσματος επαναφέρει τα αγγεία σιγά-σιγά. Άρα, όχι μόνο σταματάμε την καταστροφή τους, αλλά επιτρέπουμε στον οργανισμό να θεραπεύσει τις «πληγές» των αγγείων. Το σύνθημα για καλή ποιότητα στύσεων (με σκληρότητα και διατήρηση) μπορεί να το συνοψίσουμε στην ακόλουθη πρόταση: ό,τι είναι καλό για την καρδιά είναι καλό και για τη στύση!

Και αν υπάρξει ποτέ πρόβλημα, όσο νωρίτερα αντιμετωπιστεί, τόσο πιο εύκολα αποκαθίσταται! Τριάντα χρόνια έρευνας στη στυτική δυσλειτουργία έχουν αποδείξει περίτρανα ότι το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπίζεται νωρίς. Και αυτό, γιατί και η αντιμετώπιση είναι πολύ πιο εύκολη, και η πρόληψη περαιτέρω βλαβών περιορίζεται, και τέλος η διάγνωση μπορεί να ξεσκεπάσει σοβαρότερη παθολογία που κρύβεται, π.χ. καρδιαγγειακή νόσο ή σακχαρώδη διαβήτη. Κάνετε το πρώτο βήμα και μιλήστε στο γιατρό σας σήμερα!